زخم فشاري ( Braden Scale ) یا زخم بستر ( bedsore ) زخم های پوستی دردناکی هستند که براثر فشارهای مداوم بر روی بخشی از بدن و انسداد عروق خونی تغذیه کننده ناحیه ای از پوست ایجاد می شود.
زخم بستر زخمي است كه در نواحي تحت فشار بدن ، در بي حركتي مداوم ( مي تواند 24 ساعت باشد ) ، به علت كاهش خونرساني موضع ايجاد مي شود .
زخم های فشاری در مراحل اولیه می تواند در منزل با کاهش میزان فشار وارده، تمیز نگه داشتن زخم ها و استفاده از پانسمانهای مناسب درمان کرد اما در مراحل شدیدتر ممکن است به درمانهای پزشکی تخصصی تری نظیر جراحی نیاز باشد البته می توان با مراقبت های ویژه ای از بروز زخم های فشاری در بخش تحتانی پشت و باتکس(سرین) و بر روی نواحی با برجستگی های استخوانی نظیر شانه، لگن، زانو، پاشنه، و آرنج جلوگیری کرد.
پيشگيري از bedsore آسانتر از درمان آن است . ولي اين بدين معنا نيست که پروسه پيشگيري راحت و بدون پيچيدگي است . اما اگر چه عليرغم درمانهاي دقيق هنوز هم زخم ها پيشرفت و توسعه پيدا مي کنند باز هم در خيلي از موارد مي توان از آنها پيشگيري کرد .
اولين قدم در پيشگيري آن است که پزشک يا پرستار برنامه اي را براي شما طرح ريزي کند که شما با مراقب بتوانيد آن را اجرا و دنبال کنيد .
اساسي ترين چيزها در اين برنامه شامل تغيير وضعيت بهمراه وسايل حمايتي ، بازبيني روزانه پوست و يک رژيم مغذي و غني هستند .
اقدامات لازم براي پيشگيري از زخم بستر :
1- بررسي پوست بيمار حداقل روزانه يكبار
2- تغيير پوزيشن حداقل هر 2 ساعت (در بيماراني كه خود قادر به چرخيدن در تخت نيستند).
3- استفاده از تشك مواج
4- حمام در تخت ( بر حسب نياز بيمار ، حداقل سه بار در هفته _ ثبت در كاردكس )
5- ماساژ پشت ( در هر شيفت _ ثبت در كاردكس ).
6- براي تغيير پوزيشن و يا انتقال بيمار از ملافه استفاده شود و از كشيدن بيمار جدا خودداري گردد .
7- از بالش براي حفظ پوزيشن مناسب استفاده شود.
8- از ايجاد چين و چروك در ملافه ها جلوگيري شود.
9- از بلند كردن سر تخت ( بيش از 30 درجه ) خودداري شود.
10- پوست بيمار تميز و خشك نگه داشته شود .
10- براي حفاظت پوست بيمار فقط از پماد اكسيد دو زنگ استفاده شود.
11-دقت در مورد رژيم غذايي بيمار ( دريافت كالري – پروتئين و ويتامين كافي )و درصورت نياز، مشاوره ي تغذيه .
12- در صورت ايجاد زخم ، ثبت نحوه ي پانسمان ، شستشو و محلول مورد استفاده ، محل زخم ، اندازه ، رنگ و ظاهر آن ، وجود ترشحات و وضعيت پوست در يادداشت پرستاري .
13- با توجه به وضعيت بيمار و زخم وي ، طرح مراقبتي (ثبت شده در كاردكس ) را به روز كنيد .